«Ultimo addio» για τη «L’ Unità»

«Ultimo addio» για τη «L’ Unità»

"Δολοφόνησαν" την Unita, γράφει το πρωτοσέλιδο του τελευταίου τεύχους της ιστορικής εφημερίδας

H ιστορική εφημερίδα του πρώην Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας, αφού διέγραψε μια πορεία 90 χρόνων, περνώντας από τους παρτιζάνους στον ευρωκομμουνισμό, τον «ιστορικό συμβιβασμό» μέχρι τη σοσιαλδημοκρατία, οδηγείται στο κλείσιμο.

Του Θεόδωρου Ανδρεάδη Συγγελλάκη

[Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών, 31/07/2014]

Το είχαμε γράψει πρώτοι, στις αρχές Ιουλίου. Και οι πληροφορίες μας, δυστυχώς, επιβεβαιώθηκαν. Αύριο θα βγει στα ιταλικά περίπτερα το τελευταίο φύλλο της «L’ Unità». Η αριστερή εφημερίδα που ίδρυσε ο Αντόνιο Γκράμσι το 1924 αναστέλλει την έκδοσή της για οικονομικούς λόγους. Δεν υπάρχουν χρήματα, τα χρέη, συνολικά, σύμφωνα με τους τελευταίους υπολογισμούς, έφτασαν τα εκατόν δέκα εκατομμύρια ευρώ. Οι δημοσιογράφοι δούλεψαν χωρίς να αμειφθούν επί τρεις μήνες, το ίδιο και οι υπεύθυνοι του τυπογραφείου. Η ποθητή λύση, όμως, δεν βρέθηκε.

Μοιάζει σχεδόν αδύνατον, διότι πρόκειται για μία από τις ιστορικές φωνές της προοδευτικής παράταξης στην Ιταλία. Για την εφημερίδα που στήριξε με έμφαση και τον αντιδικτατορικό αγώνα των Ελλήνων στην Ιταλία, με κύριο σημείο αναφοράς τον Αντώνη Σολάρο, τον Ελληνοϊταλό δημοσιογράφο, επί σειρά ετών υπεύθυνο του αρχείου της.

Το κίνημα του Ναυτικού

Ηταν εκείνος που έσπευσε να κάνει ρεπορτάζ για την απόφαση των ανδρών του αντιτορπιλικού «Βέλος», με επικεφαλής τον ναύαρχο Νίκο Παππά, να εγκαταλείψουν άσκηση του ΝΑΤΟ, τον Μάιο του 1973, και να δώσουν ζωή στο Κίνημα του Ναυτικού κατά της δικτατορίας. Ο Σολάρο -και εμμέσως η «L’ Unità»- πρωταγωνίστησαν, προσφέροντας δωρεάν διερμηνεία αλλά και σπάνια πολιτική συνείδηση, βοηθώντας τις πρώτες επαφές των ανδρών του Ναυτικού μας με τις ιταλικές αρχές, βασικής σημασίας για να μπορέσει να χορηγηθεί πολιτικό άσυλο. Ηταν η εφημερίδα που αποχαιρέτησε τον Ενρίκο Μπερλινγκουέρ, με τις φωτογραφίες, τις μαρτυρίες, τη συγκίνηση χιλιάδων Ιταλών. Και με μία μόνο λέξη στο πρωτοσέλιδο, «Addio», την ιστορική ημέρα της κηδείας του, στις 13 Ιουνίου του 1984. Μια εντυπωσιακή λαοθάλασσα η οποία, σε ένδειξη υπερηφάνειας, ευγνωμοσύνης και ιδεολογικής ταύτισης, κρατούσε την έκτακτη έκδοση της εφημερίδας στο χέρι, στην πλατεία του Αγίου Ιωάννη του Λατερανού.

Η «L’ Unità» είχε αντιμετωπίσει και μία άλλη περιπέτεια, σχετικά πρόσφατα, με την αναστολή της έκδοσης το 2001, πάντα για οικονομικούς λόγους. Κατάφερε, όμως, να βρει νέο εκδότη και να συνεχίσει την πορεία της. Για να μπορέσει να περιγράψει τα χρόνια του μπερλουσκονισμού, την επιβολή της γλώσσας της διαφήμισης και στον χώρο της πολιτικής, όπως και τη δυσκολία των αριστερών δυνάμεων να προτείνουν πειστικές εναλλακτικές στις ψεύτικες υποσχέσεις του πρώην «καβαλιέρε» που έταζε «ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας». Τα τελευταία πέντε χρόνια -ας μου επιτραπεί μια προσωπική παρένθεση- προσπάθησα να δώσω και εγώ, με τα άρθρα μου, ως συνεργάτης, μια εικόνα της οικονομικής κρίσης που έζησε και ζει η Ελλάδα. Ηταν από τις πρώτες εφημερίδες που φιλοξένησε συνέντευξη του Αλέξη Τσίπρα, πριν ακόμη από την εντυπωσιακή άνοδο των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ. Αναφερθήκαμε διεξοδικά στο ρατσιστικό παραλήρημα της Χρυσής Αυγής, προσπαθήσαμε καταλάβουμε προς τα πού πορεύεται η ελληνική Κεντροαριστερά, αλλά μιλήσαμε και για τις οικογένειες που ζητούν με αξιοπρέπεια, από φίλους και συγγενείς, λίγα μεταχειρισμένα ρούχα.

Σηκώνουν τα χέρια ψηλά

«Οι καιροί άλλαξαν, δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι παραπάνω», μας λέει ουσιαστικά στη φάση αυτή ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι. Η εφημερίδα δεν ανήκει, πλέον, στους πολιτικούς απογόνους του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας, του PCI, αν και συνεχίζει να υπάρχει ένα είδος «ηθικού χρέους». O Ματέο Φάγκο, ο επιχειρηματίας που αγόρασε την πλειοψηφία του πακέτου μετοχών, επέμεινε, τους περασμένους μήνες, ότι δεν μπορούσε να σηκώσει άλλο μόνος του το βάρος των χρεών.

Υπάρχει, όμως -όπως είχαμε τονίσει και στο προηγούμενο άρθρο μας- ένα άλλο, και ίσως κυριότερο θέμα: το σημερινό κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα δεν ξέρει αν και πώς θα μπορούσε να δημιουργήσει μια σχέση «γόνιμης συνύπαρξης» με μια εφημερίδα σαν τη «L’ Unità». Η οικονομική κρίση δεν έχει γίνει παρελθόν, η ανεργία δεν λέει να μειωθεί, το μπόνους ογδόντα ευρώ που έδωσε μέχρι τώρα η κυβέρνηση στους υπαλλήλους δεν έφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Μια εφημερίδα, και δη αριστερή, έχει το χρέος να καταγγέλλει. Ενα χρέος που συχνά, όμως, προκαλεί και έχθρες…

Στενοί συνεργάτες του Ρέντσι επιμένουν τώρα ότι «η εφημερίδα αυτή δεν πρόκειται να γίνει παρελθόν», ότι «μέσα στους επόμενους μήνες πρόκειται οπωσδήποτε να ξανακυκλοφορήσει». Κανείς δεν ξέρει, όμως, με ποιο ανθρώπινο δυναμικό, με ποια γραμμή και τι είδους ιδιοκτησιακό καθεστώς. Η μόνη πρόταση αγοράς που δημοσιοποιήθηκε, προς το παρόν – εκείνη της βουλευτίνας της Φόρτσα Ιτάλια, Ντανιέλα Σαντανκέ- προκάλεσε τη λογική αντίδραση τόσο του διευθυντή όσο και της συντακτικής ομάδας.

Η Ρακέλε, ο Ουμπέρτο, η Ντανιέλα και όλοι οι υπόλοιποι συνάδελφοι της «L’ Unità» έκαναν εκκλήσεις μέσω διαδικτύου, έδωσαν συνεντεύξεις, αφαίρεσαν τις υπογραφές τους από τα άρθρα σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Η στυγνή λογική των αριθμών και των χρεών, όμως, τους λέει τώρα ότι πρέπει να ετοιμάζονται να ζήσουν την εμπειρία της ανεργίας, που τόσο σκληρά έχει χτυπήσει τον κλάδο μας. Εκτός και αν, πριν περάσουν οι μήνες και ξεχαστούν οι εκκλήσεις τους, γίνει ένα κάποιο θαύμα. Αν μπορέσει να υπάρξει, δηλαδή, μια ειλικρινής πολιτική βούληση, η οποία να ξυπνήσει και κάποιο υγιές οικονομικό ενδιαφέρον. Και αν βρεθεί απάντηση, κυρίως, στο βασικότερο ερώτημα: μπορεί να συνεχίσει να παίζει καθοριστικό ρόλο μια πρώην κομματική εφημερίδα, η οποία παραμένει ιστορικό σημείο αναφοράς της Κεντροαριστεράς, αλλά επιθυμεί και να δρα -συγχρόνως- σε καθεστώς απόλυτης αυτονομίας και δημιουργικής ελευθερίας κινήσεων;