Η Ευρώπη ξυπνάει από τον λήθαργο της λιτότητας

Η Ευρώπη ξυπνάει από τον λήθαργο της λιτότητας

Tου Μιχάλη Ψύλου

[Πηγή: Ας Μιλήσουμε Επιτέλους, 13/03/2015]

Εικόνες που θυμίζουν έντονα την προεκλογική Ελλάδα ξεδιπλώνονται σε όλη την Ευρώπη.

«Φτάνει πια με τους απατεώνες, θέλουμε εκλογές». Με αυτό το σύνθημα δεκάδες χιλιάδες Πορτογάλοι διαδήλωσαν το περασμένο Σάββατο σε πολλές πόλεις της χώρας καταδικάζοντας την πολιτική της λιτότητας και της εξαθλίωσης που επιβάλει η δεξιά κυβέρνηση του πρωθυπουργού Πέδρο Πάσος Κοέλιου.

«Η ανεργία στην Πορτογαλία είναι μια εθνική ντροπή», φώναζαν οι διαδηλωτές στη Λισαβόνα κρατώντας πανώ που έγραφαν « εβδομάδα 35 ωρών για όλους » και « όχι στην ανασφάλεια και την εκμετάλλευση». Τις διαδηλώσεις οργάνωσε η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Πορτογαλίας (CGTP)- η μεγαλύτερη συνδικαλιστική συνομοσπονδία της χώρας, ενάντια «στην καταστροφή εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας» και « την πολιτική εξαθλίωσης και κοινωνικού αποκλεισμού» που ακολουθεί η δεξιά κυβέρνηση της χώρας με εντολή από το Βερολίνο και την ΕΕ. Τα συνδικάτα λένε ότι η κατάσταση της χώρας σήμερα είναι χειρότερη από ότι πριν το μνημόνιο.

Το δημόσιο χρέος, για το οποίο επιβλήθηκε το μνημόνιο, πέταξε στο 128% από 93 % το 2010. Το ποσοστό ανεργίας είναι πάνω από 15%. Ο κατώτατος μισθός είναι 589 ευρώ ενώ οι χαμηλότερες συντάξεις δεν υπερβαίνουν τα 300 ευρώ. “Οι άνδρες με τα μαύρα της τρόικα μπορεί να έφυγαν από την Πορτογαλία τον περασμένο Μάιο, αλλά το μνημόνιο καθορίζει ακόμη την πολιτική όλων των υπουργείων” λέει ο Αρμένιο Κάρλος, γενικός γραμματέας της CGTP.

Ο πρωθυπουργός Κοέλιου παρά το γεγονός ότι η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο ενόψει των βουλευτικών εκλογών του Οκτωβρίου και όλοι εκτιμούν ότι θα υποστεί συντριβή, επιμένει να ακολουθεί “γραμμή Σαμαρά” και να εφαρμόζει τις επιταγές του Βερολίνου για σκληρή λιτότητα, θέλοντας να κατεβάσει το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 2,7% ως το τέλος του χρόνου. Την ίδια ώρα μάλιστα που ο πορτογάλος πρωθυπουργός είχε “ξεχάσει” επί πέντε χρόνια να πληρώσει τις προσωπικές φορολογικές του υποχρέωσεις, όπως κατήγγειλαν πορτογαλικές εφημερίδες. Όπως έγραψε μάλιστα η Publico ο Κοέλιου χρωστάει ακόμη 5000 ευρώ στην εφορία!

Η Μέρκελ να διαλέξει: Ιγκλέσιας ή Λεπέν

“Η Ευρώπη πρέπει να σταματήσει η πολιτική της λιτότητας, αν θέλει να σταματήσει και την εξάπλωση της ακροδεξιάς και τον κίνδυνο για τη δημοκρατία”, δήλωσε σε συνέντευξή του στο Reuters ο ηγέτης των Ισπανών Podemos, Πάμπλο Ιγκλέσιας, το κόμμα του οποίου αναμένεται να αναδειχτεί πρώτη δύναμη στις εκλογές του Νοεμβρίου στην Ισπανία.

“Θα πρέπει να ρωτήσετε τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ αν προτιμά να κάθεται δίπλα δίπλα με την Μαρίν Λεπέν ή με εμένα» τονίζει ο Ιγκλέσιας. Το κίνημα των Podemos αξιώνει την αναδιάρθρωση του χρέους της Ισπανίας που ξεπερνά το ένα τρισεκατομμύριο ευρώ και “η ΕΕ θα πρέπει να ακούσει σοβαρά» το αίτημα αυτό” λέει ο 36χρονος Πάμπλο Ιγκλέσιας προειδοποιώντας ότι «η λιτότητα οδηγεί στο χάος».

Με το ίδιο σύνθημα κατά της λιτότητας, χιλιάδες Ιρλανδοί διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν το περασμένο Σάββατο στο Δουβλίνο έξω από την έδρα της RTE, του εθνικού ραδιοτηλεοπτικού φορέα της Ιρλανδίας, για να διαμαρτυρηθούν για την στάση που κρατά η δημόσια τηλεόραση καθώς αποσιωπά τις πιο σκοτεινές εκφάνσεις της λιτότητας που έχουν πλήξει το ιρλανδικό κράτος από το 2008. Μπροστά από τους διαδηλωτές ένας καβαλάρης ντυμένος στα μαύρα που ίππευε ένα μαύρο άλογο κρατούσε ένα πλακάτ που έλεγε: Η λιτότητα σκοτώνει.

Ο επικεφαλής των διαδηλωτών, Πολ Τσίβερς κατηγόρησε την ιρλανδική δημόσια τηλεόραση ότι “απεικονίζει την Ιρλανδία ως ένα έθνος σε ανάκαμψη, όταν στην πραγματικότητα η ανεργία παραμένει πολύ υψηλή, τα ποσοστά αυτοκτονιών είναι στα ύψη, και είναι χιλιάδες οι οικογένειες που εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους από τους διασωθέντες από τα μνημόνια διεφθαρμένους τραπεζίτες…Τα μέσα ενημέρωσης δεν αναφέρουν τίποτα για τα νοσοκομεία που είναι διαλυμένα, για τους ανθρώπους που στερούνται φάρμακα και το μόνο που μεταδίδουν είναι το μήνυμα της δεξιάς κυβέρνησης: Να φροντίζετε μόνοι σας τον εαυτό σας», λέει Τσίβερς.

Ξεσηκώθηκαν και στη Β. Ιρλανδία

Αλλά και στη Βόρεια Ιρλανδία, ο κόσμος έχει ξεσηκωθεί καθώς η τοπική κυβέρνηση επιβάλει τη χειρότερη πολιτική λιτότητας των τελευταίων 15 ετών. Τα συνδικάτα του δημόσιου τομέα οργανώνουν αύριο Παρασκευή απεργία για να διαμαρτυρηθούν για τις περικοπές του προϋπολογισμού. Περίπου 20.000 θέσεις εργασίας στο δημόσιο τομέα κινδυνεύουν να περικοπούν τα επόμενα χρόνια, λένε τα συνδικάτα. Η Βόρεια Ιρλανδία είναι περισσότερο εξαρτημένη από το δημόσιο τομέα και τις δαπάνες της κεντρικής κυβέρνησης από οποιοδήποτε άλλο μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο δημόσιος τομέας αντιπροσωπεύει περίπου το 70 % του ΑΕΠ της περιοχής. Περίπου το 30% του εργατικού δυναμικού της Βόρειας Ιρλανδίας απασχολείται στο δημόσιο σε σύγκριση με 18% στο Ηνωμένο Βασίλειο συνολικά και το 20% στη Δημοκρατία της Ιρλανδίας.

Στη Μεγάλη Βρετανία, δύο μήνες πριν τις βουλευτικές εκλογές, η πολιτική της λιτότητας καλά κρατεί, αλλά πλήττει στοχευμένα τα χαμηλότερα στρώματα του πληθυσμού - ”το 20% της κοινωνίας”, όπως εκτιμά το βρετανικό Ινστιτούτο Φορολογικών Μελετών (IFS). Το IFS προειδοποίησε ότι οι δραστικές περικοπές στον προϋπολογισμό από την κυβέρνηση Κάμερον έχουν πλήξει πολύ περισσότερο τις υποβαθμισμένες περιοχές της χώρας. Στην έκθεση τονίζεται ότι “οι περικοπές αυτές έχουν επηρεάσει στις υπηρεσίες της τοπικής αυτοδιοίκησης, όπως την κοινωνική φροντίδα, τις μεταφορές, τη στέγαση και τις περιβαλλοντικές δράσεις”. Όπως λέει ο οικονομικός αναλυτής Κηθ Πίλμπιμ “η κυβέρνηση επιμένει στην ταχεία προώθηση των μέτρων λιτότητας χωρίς να ενδιαφέρεται για τις πραγματικές συνθήκες των ανθρώπων.

Ο υπουργός Οικονομικών, Τζορτζ Όσμπορν μπορεί να “φωτογραφήθηκε” να σπαράζει στο κλάμα στην κηδεία της Μάργκαρετ Θάτσερ, αλλά δεν έχει σπαταλήσει ούτε ένα δάκρυ για τις συνεχείς αυτοκτονίες ατόμων με σοβαρή αναπηρία που δεν μπορούσαν να ζήσουν με τις συνεχώς μειούμενες κοινωνικές παροχές

Η λιτότητα στο στόχαστρο στις περιφερειακές εκλογές στη Γαλλία

Στη Γαλλία, η πολιτική της λιτότητας που εφαρμόζει η σοσιαλιστική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μανουέλ Βαλς είναι στο επίκεντρο των περιφερειακών εκλογών που διεξάγονται στις 22 και 29 Μαρτίου.

«Η ιστορική συνάντηση της Αριστεράς και των Οικολόγων στη σύμπηξη ενός Μετώπου στις νομαρχιακές εκλογές είναι μέρος ενός δυναμικού αγώνα ενάντια στις πολιτικές λιτότητας που επιβάλλονται από την νεοφιλελεύθερη Ευρώπη και υλοποιείται από την σοσιαλιστική κυβέρνηση μειοψηφίας” τονίζεται στο εκλογικό μανιφέστο του Μετώπου της Αριστεράς. “Στόχος μας να οικοδομήσουμε μια πολιτική εναλλακτική λύση προς τα αριστερά, που είναι ο φορέας χρήσιμων και καινοτόμων σχεδίων για τους ανθρώπους και τις κοινότητες» λένε οι επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας της Αριστεράς.

Έκκληση για κοινή δράση με στόχο την ανατροπή του νόμου Μακρόν, που σαρώνει τα εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα απηύθυνε ο πρώην ηγέτης του Αντικαπιταλιστικού Κόμματος ΝΡΑ, Ολιβιέ Μπεζανσενό. Ήδη τα μεγαλύτερα συνδικάτα ετοιμάζονται για τη διοργάνωση πανεθνικής απεργίας κατά της λιτότητας στις αρχές Απριλίου. “Πρέπει να εγκαταλείψουμε τις παλιές συνταγές, πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε αυτή τη νέα συμμαχία κατά της λιτότητας” λέει η γαλλίδα δημοσιογράφος Φρανσουάζ Φεζό. “Πρέπει να αποτινάξουμε την σοσιαλφιλελεύθερη πολιτική του Άντονι Γκίντενς, του μέντορα του Τόνι Μπλερ και του βρετανικού νέου Εργατικού κόμματος, που είναι ο εμπνευστής και της πολιτικής που ακολουθεί στη Γαλλία η σοσιαλιστική κυβέρνηση Βαλς” προσθέτει.

Η αδιαλλαξία της Γερμανίας

Τα κινήματα κατά της λιτότητας στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν βέβαια την σκληρή αδιαλλαξία της Γερμανίας, την ίδια ώρα βέβαια που το Βερολίνο στο εσωτερικό της χώρας φαίνεται να πριμοδοτεί με μισθολογικές αυξήσεις την αύξηση της ζήτησης. Το ισχυρό συνδικάτο IG Metall και οι εκπρόσωποι των εργοδοτών κατέληξαν σε συμφωνία για αυξήσεις 3,4% ώς το 2016. Η συμφωνία αφορά το κρατίδιο της Βάδης – Βυτεμβέργης, αλλά εκτός απροόπτου θα ισχύσει στο σύνολο της χώρας. Οι αυξήσεις θα δοθούν σταδιακά ώς τις 31 Μαρτίου 2016 και αφορούν έναν από τους σημαντικότερους κλάδους της γερμανικής βιομηχανίας. Όπως λέει ο Ισπανός καθηγητής Εφαρμοσμένης Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης, Χουάν Τόρες Λόπεθ “για να κατανοήσουμε την αδιαλλαξία της Μέρκελ και των συμμάχων της, δεν θα πρέπει να δούμε τη στάση του Βερολίνου έναντι της Ελλάδας και της υπόλοιπης Ευρώπης, αλλά τι συμβαίνει στη Γερμανία και πιο συγκεκριμένα τι ακριβώς έχει συμβεί στη γερμανική οικονομία τα τελευταία χρόνια”.

Ο Ισπανός καθηγητής και συγγραφέας του βιβλίου “Οι κυρίαρχοι του κόσμου” λέει ότι “οι Ευρωπαίοι συχνά αγνοούν ότι η Γερμανία δεν είναι ένας εταίρος, ούτε ο πιο ισχυρός μεγαλύτερος αδελφός. Η Γερμανία είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Η Γερμανία είναι η τέταρτη παγκόσμια δύναμη μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιαπωνία και την Κίνα, και, πάνω απ' όλα, είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας στην παγκόσμια οικονομία. Δηλαδή, είναι μια τεράστια οικονομία που σκέφτεται και αποφασίζει με βάση τα δικά της συμφέροντα.

Ο προορισμός των γερμανικών εξαγωγών έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Το 1990, το 50% πήγαινε σε χώρες που αποτελούν σήμερα τη ζώνη του ευρώ και το 2014 το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 40%. Η μέση ετήσια αύξηση των εξαγωγών στην ευρωζώνη από το 2000 (4,5%) είναι μόλις η μισή από την αύξηση των γερμανικών εξαγωγών στην Ασία (10%). Η Γερμανία, ως εκ τούτου, αρχίζει να έχει άλλους προτιμώμενους εταίρους…

Η Γερμανία δεν θα αναλάβει πάντως ποτέ την πρωτοβουλία να σπάσει το status quo του ευρώ, γιατί αυτό θα ήταν ολέθριο για την ευρωπαϊκή πολιτική του Βερολίνου. Απλώς θα επιβάλει όλο και πιο αυστηρή δημοσιονομική πολιτική στα άλλα κράτη μέλη.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι χώρες της Ευρωζώνης, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Κύπρος και ακόμη και η Ιταλία δεν θα πρέπει πλέον να περιμένουν καλές στιγμές. Το ερώτημα είναι αν θα παραμείνουν σιωπηλοί μάρτυρες σε αυτό το πραγματικό δράμα ενός ευρώ σχεδιασμένου μόνο για τη Γερμανία – ή αν θα δείξουν πως μπορούν να αντισταθούν έμπρακτα σε αυτή τη μεγάλη δύναμη” γράφει ο καθηγητής Λόπεθ.

Πηγή περιοδικό "Επίκαιρα", τεύχος 280