Επιστροφή στη Λιβύη;

Επιστροφή στη Λιβύη;

Σκίτσο του Latuff

του Γ. Καπόπουλου

[Πηγή: ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 24/04/2015]

Είναι δυνατόν να πληγούν χειρουργικά τα ορμητήρια των δουλεμπόρων στη Λιβύη, χωρίς η Ε.Ε. να εμπλακεί στη χαοτική εσωτερική αντιπαράθεση μιας χώρας που επί της ουσίας είναι ακυβέρνητη πολιτεία;

Μπορεί έστω και με επικοινωνιακή αφορμή την ανάσχεση του κύματος των προσφύγων να υπάρξει σήμερα αποτελεσματική σταθεροποιητική επέμβαση της Ευρώπης στη Λιβύη; Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα είναι ασυζητητί αρνητικές:

Πρώτον, στη χώρα δεν υπάρχει ενιαία και συντεταγμένη κρατική εξουσία, με την οποία θα μπορούσε να υπάρξει προσυνεννόηση πριν υπάρξουν αεροπορικά και ναυτικά πλήγματα χωρών της Ε.Ε. κατά βάσεων δουλεμπόρων.

Δεύτερον, στη Λιβύη όπως και στον Αραβομουσουλμανικό Κόσμο συνολικά, όποιος αντιτίθεται σε επέμβαση της Δύσης κερδίζει σε δημοτικότητα.

Τούτων λεχθέντων, το τοπίο της εσωτερικής αντιπαράθεσης σήμερα στη Λιβύη είναι θολό και συγκεχυμένο:

Στο Τομπρούκ της Κυρηναϊκής κοντά στα σύνορα με την Αίγυπτο έχει καταφύγει η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της χώρας, η οποία από τους αντιπάλους της καταγγέλλεται ως κατάλοιπο και υστερόγραφο της εποχής Καντάφι.

Στην Κυρηναϊκή βρίσκεται και η πόλη Ντέρνα που ελέγχουν εδώ και μερικούς μήνες οι Τζιχαντιστές της ISIS.

Στον Νότο, στην περιοχή Φεζάν, πιο ασύντακτες τζιχαντιστικές ομάδες ενισχύουν τη δράση αδελφών οργανώσεων στην υποσαχάρια Αφρική, από το Τσαντ μέχρι το Μαλί , τον Νίγηρα και τη Νιγηρία.

Τέλος, στην πρωτεύουσα της χώρας Τρίπολη, στην επαρχία της Τριπολιτάνιας, βρίσκεται μια κυβέρνηση συνασπισμού που ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί τις δυνάμεις που ανέτρεψαν τον Καντάφι, με την κυβέρνηση του Τομπρούκ να την καταγγέλλει ως υποχείριο των Ισλαμιστών.

Στην πραγματικότητα οι κατηγορίες για ορφανά του Καντάφι και όργανα των Τζιχαντιστών είναι προσχηματικές, καθώς καλύπτουν ιστορικές αντιθέσεις ανάμεσα στις φυλές που απαρτίζουν τον πληθυσμό της χώρας.

Στη μακρά Οθωμανική Κυριαρχία, στην Ιταλική Διοίκηση ( 1911-51) στην περίοδο της βασιλείας του Ιντρίς Αλ Σενούσι (1951-69) και τέλος στην περίοδο Καντάφι (1969 -2011) το κλειδί για τη σταθερότητα στη χώρα ήταν η διαμόρφωση ισορροπιών ανάμεσα στις Ηγεσίες των Φυλών. Η παράδοση αυτή αποδομήθηκε ασύντακτα με την επέμβαση της Δύσης το 2011.

Επί πλέον η ασύντακτη κατάρρευση του καθεστώτος Καντάφι τερμάτισε την επιρροή ενός συντεταγμένου κράτους στις ένοπλες μουσουλμανικές ομάδες της Υποσαχάριας Αφρικής μέσω των οποίων η Λιβύη προσπαθούσε να ισορροπήσει και αν αυτό ήταν δυνατόν να τερματίσει την κυρίαρχη επιρροή της Γαλλίας στην περιοχή ως παλαιάς αποικιακής Μητρόπολης.

Όλα τα παραπάνω φωτίζουν μια επέμβαση ευρείας κλίμακας της Ε.Ε. ή της Δύσης συνολικά στη Λιβύη ως πιο επικίνδυνη και αποσταθεροποιητική από αυτήν που ανέτρεψε τον Καντάφι πριν από τέσσερα χρόνια, που θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη φυγή προσφύγων.

Αν μια δεύτερη ξένη επέμβαση δώσει τη χαριστική βολή στην ενότητα της Λιβύης, τότε είναι βέβαιο πρώτον, ότι θα επέμβει η Αίγυπτος στην Κυρηναϊκή όχι μόνον για να μη γίνει βάση Τζιχαντιστών, αλλά για να ελέγξει και τα πλούσια πετρελαϊκά κοιτάσματα της περιοχής.

Στο δίλημμα προ-ληπτικής επέμβασης ή είσπραξης των παρενεργειών της διάλυσης της Λιβύης θα βρεθούν προς δυσμάς τόσο η Αλγερία όσο κυρίως η Τυνησία.

Η Λιβύη και οι σχεδιαζόμενες επιχειρήσεις κατά των Ορμητηρίων των Δουλεμπόρων δεν είναι μια σχετικά χαμηλού κόστους επιλογή για να επιδείξει η Ε.Ε. πυγμή Μεγάλης Δύναμης. Η ίδια λανθασμένη εκτίμηση έγινε την άνοιξη του 2011 από τον Σαρκοζί με τα γνωστά αποτελέσματα.

Τα κράτη που διαλύθηκαν μετά από ξένες επεμβάσεις, όπως η Σομαλία, ή που η ενότητά τους υφίσταται μόνον προσχηματικά, όπως στο Ιράκ, δεν πρόκειται να ξαναβρούν την ακεραιότητα και τη σταθερότητα με μια δεύτερη επέμβαση των υπευθύνων για τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων.

Σύστημα ισορροπιών

Στη μακρά οθωμανική κυριαρχία, στην ιταλική διοίκηση (1911-51) στην περίοδο της βασιλείας του Ιντρίς Αλ Σενούσι (1951-69) και τέλος στην περίοδο Καντάφι (1969 -2011) το «κλειδί» για τη σταθερότητα στη χώρα ήταν η διαμόρφωση ισορροπιών ανάμεσα στις ηγεσίες των φυλών. Η παράδοση αυτή αποδομήθηκε ασύντακτα με την επέμβαση της Δύσης το 2011.