Ο δρόμος για το Μινσκ πέρασε από... την ανατολική Μεσόγειο

Ο δρόμος για το Μινσκ πέρασε από... την ανατολική Μεσόγειο

Του Κώστα Ράπτη

[Πηγή: Capital.gr, 11/02/2015]

Ανάμεσα στην επείγουσα τετράωρη συνάντησή του με τους Francois Hollande και Angela Merkel στο Κρεμλίνο το Σάββατο σχετικά με την ουκρανική κρίση και τις συνομιλίες κορυφής, σε “σύνθεση Νορμανδίας” (Ρωσία, Ουκρανία, Γερμανία, Γαλλία) στο Μινσκ της Λευκορωσίας την Τετάρτη, ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin πραγματοποίησε, όπως ήταν προγραμματισμένο, την πρώτη επίσκεψη ηγέτη μεγάλης χώρας στην Αίγυπτο του στρατάρχη Sisi.

Η ειρωνεία της τύχης θέλησε έτσι να “επιστρέψει” ο νέος Ψυχρός Πόλεμος στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπου πραγματικά πυροδοτήθηκε, όταν τον Σεπτέμβριο του 2013 η ρωσική διπλωματία απέτρεψε την δρομολογούμενη επέμβαση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στη Συρία.

Καθόλου τυχαία, άλλωστε, η σκλήρυνση της στάσης της Μόσχας έναντι της Δύσης σε ό,τι αφορά την ουκρανική κρίση, εκφράσθηκε με την συνέντευξη που έδωσε ο Putin στην εφημερίδα Al Ahram ενόψει της μετάβασής του στο Κάιρο.

Στον δυτικό Τύπο περισσεύουν οι αναλύσεις που θέλουν τους Putin και Sisi να βρίσκουν κοινό έδαφος στη βάση του “αντιφιλελευθερισμού”. Όμως η συνεργασία τους περισσότερο έχει να κάνει με τη ρευστοποίηση των διεθνών συσχετισμών, παρά με την ιδεολογία.

Για τον ένοικο του Κρεμλίνου, οποιαδήποτε κίνηση τον εμφανίζει να μην είναι ο “απομονωμένος” ηγέτης που θέλει η Δύση είναι ευπρόσδεκτη. Ιδίως, αν ενισχύει τις ρωσικές θέσεις για την ανατολική Μεσόγειο – αρχής γενομένης από την υπεράσπιση του καθεστώτος του Bashar al Assad στη Συρία.

Για το αιγυπτιακό (στρατιωτικό και όχι μόνο) κατεστημένο, από την άλλη πλευρά, προέχει η διεθνής νομιμοποίηση απέναντι στην κατακραυγή που γέννησε το λουτρό αίματος με το οποίο ο Sisi εγκαταστάθηκε στην εξουσία. Κυρίως, δε, επείγει η μεταφορά προς τους παραδοσιακούς συμμάχους του Καϊρου του μηνύματος ότι η Αίγυπτος δεν είναι “δεδομένη”.

Η ευκολία με την οποία η Ουάσιγκτον συμφιλιώθηκε με την ανατροπή του Hosni Mubarak το 2011 και πειραματίσθηκε με το σενάριο της ανάδυσης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας σε όλη τη Μέση Ανατολή έχει γεννήσει μεγάλη καχυποψία στους Αιγύπτιους ιθύνοντες – που παρά την δραματική οικονομική κατάσταση της χώρας τους δελεάζονται με την ιδέα ενός περισσότερο αυτόνομου ρόλου. Ακόμη και για τις μοναρχίες του Περσικού Κόλπου, που χρηματοδοτούν την Αίγυπτο, ο Sisi και οι συνεργάτες του εκφράζονται χλευαστικά, όπως αποκαλύφθηκε σε ηχογραφημένες συνομιλίες που είδαν το φως της δημοσιότητας.

Ως δεύτερος μεγαλύτερος (μετά το Ισραήλ) λήπτης αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας παγκοσμίως, η Αίγυπτος δεν προτίθεται βέβαια να διαρρήξει τις σχέσεις της με τη Δύση. Αρέσκεται όμως να ανακαλεί τις μνήμες της εποχής που η Μόσχα ήταν το κυριότερο διεθνές στήριγμα του Nasser.

Άλλωστε η Ρωσία καλύπτει το 40% των αιγυπτιακών εισαγωγών σε σιτηρά, αιμοδότησε την οικονομία της Αιγύπτου με 3 εκατομμύρια τουρίστες το 2014 και επεξέτεινε τον όγκο των διμερών εμπορικών συναλλαγών κατά 50% σε σχέση με το 2013. Κυρίως δε: διατήρησε (και κατά τη διάρκεια της “Αραβικής Άνοιξης”) την απόλυτη επιφύλαξή της προς οποιαδήποτε εκδοχή πολιτικού Ισλάμ και δεν μπαίνει στον κόπο να απευθύνει στον Sisi συστάσεις για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Εξ ού και η θερμή υποδοχή που επιφυλάχθηκε στον Putin και η συνυπογραφή συμφωνιών με τις οποίες η Αίγυπτος συνδέεται εμπορικά με την Ευρασιαστική Ένωση και αναθέτει στη Rosatom την κατασκευή στην El Dabaa πυρηνικού σταθμού παραγωγής ενέργειας, με δύο αντιδραστήρες δυναμικότητας 1200 ΜW.

Αν πάντως κάποιος τρίτος προορίζεται να δυσαρεστηθεί τα μάλα από αυτή την προσέγγιση, αυτός είναι η Τουρκία του Tayyip Erdogan, η οποία μετά το πραξικόπημα που έφερε τον Sisi στα πράγματα, ακυρώνοντας τις προοπτικές της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, καταγγέλλει το Κάιρο με κάθε δυνατή ευκαιρία.

Ίσως, από αυτή την άποψη, να μην οφειλόταν απλώς σε λόγους αβροφροσύνης το ότι επισκεπτόμενος τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας ο Putin βρήκε την ευκαιρία να πλέξει το εγκώμιο και του Αλέξη Τσίπρα (“νέος πρωθυπουργός με φρέσκιες ιδέες για το καλό της χώρας του”). Σε μια συγκυρία κατά την οποία η Μόσχα υποδέχεται τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά και ετοιμάζεται να υποδεχθεί τον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη, η τριμερής συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου διατηρεί, και στις νέες πολιτικές συνθήκες, ιδιαίτερο ενδιαφέρον.