ΧΑΡΤΙ “ΕΙΔΙΚΟΥ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ”

ΧΑΡΤΙ “ΕΙΔΙΚΟΥ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ”

Του ΑΠ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ  

[Πηγή: new deal, 20/03/2015]

Πολλοί καλούν την Ελλάδα να ρίξει το γεωπολιτικό της χαρτί στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με τις Βρυξέλλες/Βερολίνο (ΒΒ). Στην ουσία ζητούν να μεταπηδήσει η χώρα από το στρατόπεδο της Δύσης στο χώρο των Εθνών/Κρατών που επιθυμούν ένα πολυπολικό Κόσμο, πχ ο Σαμίρ Αμίν, διάσημος Οικονομολόγος (συνέντευξη στο Δρόμο της Αριστεράς 14-3) όπου με όχι και τόσο «δημιουργική ασάφεια» υποστηρίζει τη γεωπολιτική μετατόπιση της Ελλάδας. Είναι εφικτή μια τέτοια μεταστροφή;

Όταν υπήρχαν τα δυο «μπλοκ», ΕΣΣΔ- Δύση, μια τέτοια μεταστροφή ήταν αδιανόητη επειδή η γεωπολιτική μετατόπιση ταυτίζονταν με αλλαγή του κοινωνικού καθεστώτος. Τώρα η γεωπολιτική επιλογή δεν σχετίζεται με ιδεολογική προτίμηση ούτε με το κοινωνικό καθεστώς. Έχει άμεση σχέση μόνο με τα συμφέροντα του κάθε Έθνους/Κράτους (Ε/Κ). Εξαρτάται από τη δυνατότητα του κάθε Ε/Κ να συνάπτει δίκτυο συμμαχιών ικανό να του εξασφαλίζει Ασφάλεια, δηλαδή την επιβίωσή του με την ευρύτατη έννοια, εσωτερική σταθερότητα, οικονομική πρόοδο, αμυντική προστασία έναντι αντιπάλων κλπ. Μεμονωμένα Ε/Κ δεν υπάρχουν ή είναι καταδικασμένα στον αφανισμό, Γιουγκοσλαϋία, Ιράκ κλπ. Η Ανεξαρτησία είναι μια σχέση, είναι η σχέση ισορροπίας που επιδιώκει κάθε Ε/Κ με το ευρύτερο σύνολο συμμάχων, εταίρων και αντιπάλων.

Η Ελλάδα αποτελεί ειδική περίπτωση εντός της Δυτικής Συμμαχίας. Κάθε επαφή με τη Ρωσία προκαλεί υποψίες, ανησυχίες και αντιδράσεις έτσι ώστε η Αθήνα να μην μπορεί να αναπτύξει ομαλές σχέσεις με τη Μόσχα, όπως οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ένας λόγος, όχι ο πιο ασήμαντος, είναι ότι οι φιλορωσικές διαθέσεις στην Ελλάδα είναι σαφέστερες και εντονότερες από όλες τις άλλες δυτικές ευρωπαϊκές χώρες και όχι μόνο για λόγους ιστορικούς ή θρησκευτικούς, όπως μια διαδεδομένη προπαγάνδα υποστηρίζει. Πιο πρακτικοί λόγοι στρέφουν ευνοϊκά τον κόσμο προς τη Ρωσία, όπως πχ τα Μνημόνια, η οικονομική καταστροφή και η αναλγησία των Ευρωπαίων Εταίρων. Η κρίσιμη μεταβολή είναι ότι συντηρητικά στρώματα που ήταν παραδοσιακά εχθρικά στη Ρωσία (ως ΕΣΣΔ) άλλαξαν στάση αφού η προσέγγιση με τη Μόσχα δεν συνεπάγεται πλέον ανατροπή του κοινωνικού καθεστώτος. Μοναδική άλλη τέτοια αναθεώρηση είναι η φιλορωσική στάση της Μαρίν Λεπέν, δηλαδή όσων αστών και προλετάριων θίγονται από την Παγκοσμιοποίηση, τις πολιτικές λιτότητας, την κυριαρχία της Γερμανίας και των ΗΠΑ.

Δεύτερος λόγος ανησυχίας στη Δύση είναι ότι κάθε είδους προσέγγιση βάθους της Αθήνας με τη Μόσχα αλλάζει τις γεωπολιτικές ισορροπίες σε όλη την περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, περιλαμβάνει τα Βαλκάνια, την Τουρκία και φθάνει, κατ' επέκταση, ως τον Καύκασο, επηρεάζει και το Κουρδικό ζήτημα. Οι σχέσεις Αθήνας/ Μόσχας δεν είναι μια απλή διμερής σχέση αλλά προκαλεί ευρύτερες γεωπολιτικές αναταράξεις, έστω και αν η Αθήνα δεν έχει τέτοια πρόθεση. Η Ελλάδα οφείλει να διεκδικήσει το δικαίωμα να συνομιλεί με όλους, είναι δικαίωμα κάθε χώρας. Αλλά, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, ρεαλιστές, και όχι αιθεροβάμονες, χωρίς πειστικές εγγυήσεις στους «δυτικούς συμμάχους» ότι δεν «μαγειρεύει» εναλλακτικές λύσεις οι κίνδυνοι αντιποίνων είναι δεδομένοι. Για όσους έχουν κοντή μνήμη, ο Καραμανλής προφανώς δεν παρείχε τέτοιες εγγυήσεις με το γνωστό αποτέλεσμα.

Τρίτος λόγος είναι ότι ο ηγέτης του Δυτικού Κόσμου καταβάλλει απεγνωσμένες προσπάθειας συσπείρωσης των Ευρωπαίων υποτελών με στόχο ακριβώς τη Ρωσία-ο Μπρζεζίνσκι θεωρεί συνολικά την Ευρώπη ως προτεκτοράτο. Η αδυναμία της Γαλλίας να παραδώσει τα Μιστράλ στη Ρωσία λόγω αμερικανικών πιέσεων δίνει το μέτρο των πιέσεων.

Οι σχέσεις με τη Ρωσία οφείλουν να εξεταστούν και αντίστροφα. Ποιες δηλαδή είναι οι προθέσεις και κυρίως οι δυνατότητες της Μόσχας τώρα να στηρίξει τη χώρα μας αν η-όποια-κυβέρνηση θελήσει να αγνοήσει τις απαγορεύσεις που θέτουν οι επικυρίαρχοι.

Απάντηση: Όποια και αν είναι η επιθυμία της Μόσχας να διεισδύσει στον ελληνικό/βαλκανικό χώρο, οι πραγματικές της δυνατότητες είναι περιορισμένες. Το τίμημα για τη στήριξη που προσφέρει στη Συρία είναι ένας παρατεταμένος πόλεμος εκεί και ταυτόχρονα το άνοιγμα του Μετώπου στην Ουκρανία. Ρώσοι ανώτατοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι εξομολογούνται σε Έλληνες συναδέλφους τους (από πέρυσι) ότι θα ξεσπάσει παγκόσμια σύρραξη με αφορμή το Ουκρανικό, άποψη που συμμερίζονται και Έλληνες πολιτικοί παράγοντες με θητεία στο ΥΠΕΞ.

Συνοψίζοντας, το γεωπολιτικό χαρτί που πολλοί ζητούν να ρίξει ο Τσίπρας, στο τραπέζι είναι χαρτί «ειδικού χειρισμού». Ίσως ορθότερο είναι να μιλάμε μάλλον για γεωπολιτική αξία, παρά για γεωπολιτικό χαρτί της Ελλάδας αφού είναι αμφίβολο ότι μπορούμε να διακρίνουμε πως ακριβώς μοιράζεται η τράπουλα και δεν έχουμε τον παραμικρό έλεγχο στην «μπάνκα». Η γεωπολιτική αξία είναι αναμφισβήτητη και περιλαμβάνει τόσο τις σχέσεις των Ε/Κ στην ευρύτατη περιοχή, όπως ήδη ανέφερα, όσο και –ιδίως- όσα υπάρχουν στο υπέδαφος της χώρας, αντικείμενο διεκδίκησης από πολλούς, υδρογονάνθρακες, σπάνιες γαίες κλπ. Το γεωπολιτικό χαρτί υποθέτει ενεργό συμμετοχή στο παιχνίδι, να καθίσουμε στο τραπέζι αντί να το παρακολουθούμε όρθιοι, παθητικά. Οι παίκτες, βλέπουμε, παίζουν με τα πιστόλια στο τραπέζι.