ΠΟΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΣΕ ΠΟΙΑ ΕΥΡΩΠΗ

ΠΟΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΣΕ ΠΟΙΑ ΕΥΡΩΠΗ

Σκίτσο του Latuff

Του ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ

[Πηγή: iskra, 16/05/2015]

Η ελληνική κρίση και η επίλυσή της έχουν θέσει επί τάπητος το κατά πολύ γενικότερο πρόβλημα της ίδιας της ύπαρξης της ΕΕ, ποια Ευρώπη θέλουν οι ΗΠΑ, οι Ρώσοι, και φυσικά οι ίδιοι οι Γερμανοί. Οι εμπλοκές στη διαπραγμάτευση αποδίδονται στην ανετοιμότητα της Αθήνας ή, αντίστροφα, στην επιθυμία της άλλης πλευράς (της Γερμανίας) να καθυποτάξει έως εξευτελισμού την «αριστερή» κυβέρνηση και τη χώρα. Όλα αυτά ισχύουν, αλλά είναι μέρος της αλήθειας. Στην ουσία, με αφορμή την ελληνική κρίση και την επίλυσή της, έχει τεθεί επί τάπητος η διαμόρφωση της Ευρώπης στο βραχύ/μεσοπρόθεσμο μέλλον και βέβαια ποιος θα κυβερνά αυτή την κρίσιμη περιοχή ώστε να διεκδικεί συμμετοχή στην παγκόσμια σκακιέρα.

Η οξύτητα της κρίσης εξαναγκάζει τους παίκτες να παίζουν σχεδόν με ανοιχτά χαρτιά. Παλιότερα οι Εταίροι συγκάλυπταν τις διαφορές τους επειδή η εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση υπέκυπτε αμέσως. Η παράταση της διαπραγμάτευσης δεν έχει αρνητικές πλευρές μόνο για την Ελλάδα.

Εξαναγκάζει και τους Εταίρους να πάρουν θέση για το GREXIT, δηλαδή πως βλέπουν το άμεσο και μεσοπρόθεσμο μέλλον της Ευρώπης. Οπότε αναδύονται με ένταση οι διαφωνίες τους. Η Αθήνα αδυνατεί να κάνει σημαντικές υποχωρήσεις, ακόμα και αν υποθέσουμε ότι το ήθελε, όχι επειδή ο Τσίπρας είναι αποφασισμένος (καθώς φαίνεται είναι) ούτε επειδή ο Λαφαζάνης είναι ξεροκέφαλος. Αλλά επειδή ο κόσμος, με ευρεία πλειοψηφία, δεν φαίνεται διατεθειμένος να δεχθεί όσα μόλις απόρριψε με εκλογές. Τα μνημονιακά κόμματα, από τη ΝΔ ως το Ποτάμι, αντιδρούν υστερικά εναντίον της ιδέας του δημοψηφίσματος (ή των εκλογών) επειδή γνωρίζουν ότι θα υποστούν συντριβή.

Η κυβέρνηση δεν επιθυμεί δημοψήφισμα επειδή το αποτέλεσμα, εκφράζοντας τη λαϊκή θέληση, αποκλείει κάθε περαιτέρω διαπραγμάτευση, οδηγεί σε τελεσίδικη σύγκρουση και ρήξη. Η κυβέρνηση εκτιμά προφανώς ότι τη ρήξη με GREXIT επιδιώκουν ισχυρές μερίδες του ευρωιερατείου με πολιτικό τους εκπρόσωπο τον Σόϊμπλε. Ο Γερμανός υπουργός συμφώνησε με την ιδέα του δημοψηφίσματος επειδή ένα ισχυρό μέρος της ευρωπαϊκής ελίτ θεωρεί ότι η Ευρώπη του Νότου θα είναι διαρκής ανοιχτή πληγή, πηγή αμφισβήτησης στην απόλυτη κυριαρχία τους όπως αυτή εκφράζεται από το Βερολίνο. Είναι προφανές ότι το ευρωιερατείο ελέγχει απολύτως το «γιούρογκρουπ» και τους «τεχνοκράτες» από όπου και το σαμποτάρισμα κάθε προσέγγισης. Η κεντρική ιδέα είναι να υπάρξει, μεσο-μακροπρόθεσμα, μια πιο μικρή αλλά συμπαγής Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη Γαλλία υποταγμένη χωρίς τους φυσικούς της συμμάχους, τις χώρες του Νότου. Η έξοδος από το ευρώ θα είναι το πρώτο βήμα για την έξοδο από την ΕΕ και την πλήρη αναδιάταξή της. Το δίλημμα για την Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, (μήπως και Ιταλία;) θα είναι: πλήρης υποταγή ή έξοδος από την σημερινή ΕΕ, επειδή αυτή, ως έχει, δεν μας κάνει.

Η νέα ΕΕ, καθαρά ευρωπαϊκή, απαλλαγμένη σταδιακά από ξένες, αμερικανικές, επιρροές θα μπορούσε υπό την γερμανική ηγεσία, να κινηθεί ως παγκόσμιος αυτόνομος παίκτης αξιώσεων. Οι ΗΠΑ απεύχονται ένα τέτοιο ενδεχόμενο, εννοείται. Αλλά δεν φαίνονται ικανές να το αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά, ως τώρα. Οι ΗΠΑ δεν θέλουν προσέγγιση της Γερμανίας με τη Ρωσία, όπως θα ήθελε η Μέρκελ, αλλά τρέμουν κυριολεκτικά στην ιδέα μιας αυτονομημένης Γερμανίας, αλά Σόϊμπλε, ικανής για τα πάντα ως ηγέτης των χερσαίων ευρωπαϊκών χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας. Ορατό αντίβαρο από την αμερικανική πλευρά, όσο ο Ομπάμα μπορεί να επιβληθεί, θα είναι να χαλαρώσει η πίεση στο Ουκρανικό, να ανασάνει η Ρωσία με άρση των κυρώσεων ή χωρίς την επιβολή νέων, οπότε η Μέρκελ θα ενισχύσει την εξουσία της και εσωτερικά.

Ο Τσίπρας, αντίθετα από την προεκλογική του ρητορική, σφοδρή εναντίον της Μέρκελ, αντιλήφθηκε προφανώς, ως πρωθυπουργός, ότι η Καγκελάριος προτιμά την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ και την ίδια την ΕΕ να παραμείνει ως έχει. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι λιγότερο «ευρωπαϊστής» από τον Σόϊμπλε, απλώς έχει άλλη οπτική και διαφορετικές δυνάμεις στήριξης. Ο Τσίπρας επιδιώκει λύση στο πολιτικό επίπεδο, των ηγετών, ακριβώς επειδή η Μέρκελ είναι διατεθειμένη να αποδεχθεί κόκκινες γραμμές από την Αθήνα, ορισμένες τουλάχιστον, ώστε να αποφευχθεί το GREXIT.

Η κυβέρνηση θεωρεί –και το λέει- ότι πρέπει να κερδίσει χρόνο. Αλλά γιατί; Όλες οι πλευρές του Βερολίνου και του ευρωιερατείου έχουν την ίδια επιδίωξη, την γερμανική κυριαρχία, και θεωρούν τη λιτότητα ως τη μόνη λύση για να το πετύχουν. Ακόμα και αν τώρα δεχθούν να κάνουν κάποιες μικρές παραχωρήσεις είναι εντελώς βέβαιο ότι δεν θα επιτρέψουν στην Αθήνα να σπάσει τα δεσμά της απόλυτης εξάρτησης. Η σύγκρουση είναι στρατηγική, όχι στα επί μέρους. Κάποια συμφωνία μπορεί να κλείσει τώρα αλλά κυριολεκτικά αύριο θα έρθουν νέες απαράδεκτες απαιτήσεις. Όχι επειδή η κυβέρνηση είναι αριστερή αλλά επειδή η Ελλάδα, ως χώρα, ή θα υποταχθεί ή δεν θα είναι δεκτή. Η μάχη, είπαμε, θα είναι μακρά και σκληρή.

Διέξοδος, εκτός του GREXIT ή πριν από αυτό, για την κυβέρνηση είναι να αναζητήσει συμμαχίες εκτός ΕΕ, στην Κίνα και τη Ρωσία, κυρίως. Στη σημερινή περίπλοκη συγκρουσιακή διαδικασία ισοζυγίων, ισορροπιών και ανατροπών η Ελλάδα έχει, ως φαίνεται, ορισμένα περιθώρια κινήσεων, ανεπίτρεπτα στο παρελθόν, πχ ο Τσίπρας επισκέπτεται τη Μόσχα αλλά δεν πάει στην επέτειο για τον Παγκόσμιο Πόλεμο, θα επισκεφθεί, όμως, την Αγία Πετρούπολη (Λένινγκραντ) και συζητά σχέσεις με τους BRICS. Όλα χωρίς σοβαρές αντιδράσεις-με την εξαίρεση τα περί αγωγών. Αφού οι ΗΠΑ αδυνατούν να προσφέρουν οικονομικές λύσεις είναι υποχρεωμένες να μην αντιδρούν σε όλα όταν η Αθήνα αναζητά απεγνωσμένα διέξοδο στα άμεσα προβλήματα που την πνίγουν. Αν οι BRICS είναι σωσίβιο θα το δούμε. Είναι εκ των ων ουκ άνευ να το τολμήσουμε.