Η "εθνική αυτοκτονία" της Ουκρανίας

Η "εθνική αυτοκτονία" της Ουκρανίας

Του Κώστα Ράπτη

[Πηγή: Capital.gr, 05/05/2014]

Σε συνέντευξή του που δημοσιεύθηκε την 1η Μαΐου στους Financial Times, ο μεταβατικός πρωθυπουργός της Ουκρανίας Arseniy Yatseniuk προειδοποιούσε ότι η χώρα του εισερχόταν στο κρισιμότερο δεκαήμερό της. Το ορόσημο που έθετε αφορούσε το δημοψήφισμα που έχουν προαναγγείλει ότι θα διοργανώσουν οι αυτονομιστές της ανατολικής Ουκρανίας με το ερώτημα της απόσχισης. Αφορούσε όμως και την 9η Μαΐου, επέτειο λήξης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε, κατά τον Yatseniuk, αναμένεται οι αυτονομιστές “να παίξουν το χαρτί της Σοβιετικής κληρονομιάς και να προκαλέσουν τεχνητές συγκρούσεις”.

Η 9η Μαΐου αποτελεί, βέβαια, και την μεγαλύτερη εθνική εορτή της Ρωσικής Ομοσπονδίας, με χιλιάδες πολίτες να συμμετέχουν κάθε χρόνο στις εορταστικές εκδηλώσεις: στην αντιφατική και προβληματική σχέση της σημερινής Ρωσίας με το σοβιετικό (και όχι μόνο) παρελθόν της, ο “Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος” που κατέληξε στη “νίκη επί του φασισμού”, αποτελεί ακλόνητο στοιχείο συγκρότησης μιας υπερήφανης εθνικής ταυτότητας. Άλλωστε, για μία χώρα, η οποία πλήρωσε το τίμημα 25 εκατομμυρίων νεκρών, τα όσα συνέβησαν πριν από μόλις δύο γενιές, αποτελούν ολοζώντανη μνήμη.

Ο Yatseniuk ομολογεί άθελά του σε ποια πλευρά στέκεται σε ό,τι αφορά το ρήγμα που άνοιξε ο αντιφασιστικός αγώνας, με βλέποντας στη μνημόνευσή του παρά μόνο την αφορμή προπαγανδιστικής χειραγώγησης. Αλλά το ζήτημα που εγείρεται δεν είναι απλώς ιστορικο-φιλολογικό, ούτε αφορά μόνο την ούτως ή άλλως ρημαγμένη Ουκρανία.

Η εικόνα των χούλιγκανς των γηπέδων οι οποίοι από κοινού με τους νεοναζί του “Δεξιού Τομέα” έκαψαν ζωντανούς περισσότερους από 40 ανθρώπους στο Μέγαρο των Συνδικάτων της Οδησσού την Παρασκευή, εν μέσω ιαχών όπως “Ζήτω η Ουκρανία” και “Θάνατος στους εχθρούς” και υπό τα απαθή βλέμματα των αστυνομικών δυνάμεων, είναι ο νεκραναστημένος φασιστικός εφιάλτης αυτοπροσώπως. Ομοίως, μετά από ένα τέτοιο γεγονός, οι επευφημίες του “λαού της Μαϊντάν” στο Ουκρανικό διαδίκτυο, η “αντιτρομοκρατική” ρητορική των αρχών του Κιέβου, η σύλληψη (και κατόπιν απελευθέρωση υπό την πίεση συγκεντρωμένων διαδηλωτών) 67 αντικυβερνητικών διαδηλωτών που επέζησαν της πολιορκίας του Μεγάρου των Συνδικάτων, η αχαλίνωτη συνωμοσιολογία περί του πανταχού παρόντος “ρωσικού δακτύλου”. Ο Yatseniuk υποστηρίζει ότι η “Ρωσία έστειλε ανθρώπους στην Οδησσό για να σπείρει το χάος” - το ότι εμφανώς οι κρατικές δυνάμεις έχουν πάψει πια να έχουν το μονοπώλιο της βίας, δεν δείχνει να τον απασχολεί. Άλλωστε, η “στρογγυλεμένη” και με πολλές αποσιωπήσεις κάλυψη των γεγονότων της Οδησσού από τα μέσα ενημέρωσης της Δύσης, μπορεί να τον καθησυχάζει -αλλά θα έπρεπε να θέσει σε συναγερμό τους ίδιους τους πολίτες των δυτικών χωρών.

Ασφαλώς, για τα γεγονότα της Οδησσού -όπου υπήρξε καταγεγραμμένη δράση προβοκατόρων με διακριτικό σήμα τα κόκκινα περιβραχιόνια που κινούνταν με άνεση ανάμεσα στα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα και πίσω από τις αστυνομικές γραμμές- μένουν ακόμη πολλά να απαντηθούν, όπως άλλωστε και για την ταυτότητα των ελεύθερων σκοπευτών που έδρασαν τον Φεβρουάριο στο Κίεβο.

Όμως, η εξάπλωση του έξαλλου εθνικισμού, η απορρόφηση από την αντιμετώπιση του “εσωτερικού εχθρού” (σαν να μην είχε περισσότερο πιεστικά καθήκοντα μία χώρα που χρεωκοπεί), η πληθώρα των άνεργων νέων που είναι έτοιμοι να στελεχώσουν από τους “ιδιωτικούς στρατούς” των γηπέδων μέχρι τις πολιτοφυλακές των ακροδεξιών, η αυτονόμηση ή διάλυση του στρατού και της αστυνομίας και η ενσωμάτωση εξτρεμιστών “εθελοντών” σε καινοφανή σχήματα “Εθνοφρουράς” -όλα αυτά αποτελούν συμπτώματα μιας ιδιόμορφης συλλογικής εθνικής “αυτοκτονίας”.