ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

[Πηγή: iskra, 27/05/2014]

Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΛΙΟY*

Οι αυτοδιοικητικές και ευρωβουλευτικές εκλογές αποτέλεσαν σημαντικό πολιτικό γεγονός στην ζωή της χώρας, με προεκτάσεις και στις άλλες χώρες της ΕΕ ιδιαίτερα της ευρωζώνης. Η θεώρηση των αποτελεσμάτων απαιτεί σφαιρική ανάλυση για εξαγωγή γενικότερων συμπερασμάτων. Εδώ θα κάνουμε ένα πρώτο σχολιασμό για τα πολιτικά μηνύματα που εκπέμπουν.

1. Κατ’ αρχήν στις αυτοδιοικητικές εκλογές, παρ’ ότι υπήρξε προσδοκία για καλύτερα αποτελέσματα, επιβεβαιώθηκε η δισυπόστατη φύση τους. Δηλ. η καθαρά «αυτοδιοικητική» και η καθαρά «πολιτική» διάσταση που έχουν. Ειδικότερα ενώ τα μέτρα του Μνημονίου είχαν άμεση επίδραση στην κατάσταση των αυτοδιοίκησεων, οι προσωπικές, φιλικές, συγγενικές κλπ σχέσεις, τα μικροσυμφέροντα, οι «διαπλοκές» και πελατειακές σχέσεις, κυρίως των κομμάτων εξουσίας αποδείχτηκαν ιδιαίτερα ισχυρές, όπως και ο ειδικός ρόλος του επικεφαλής ενός συνδυασμού στην τελική αναμέτρηση. Αν σε αυτό προσθέσουμε και τις υποκειμενικές αδυναμίες οργανωτικού χαρακτήρα στη διεξαγωγή της εκλογικής μάχης, διαμόρφωσαν τους όρους για το τελικό αποτέλεσμα. Παρ’ όλα αυτά ο ΣΥΡΙΖΑ βγήκε συνολικά ενισχυμένος, όμως με «διαφυγόντα κέρδη», ενώ ιδιαίτερα σημαντική ήταν η νίκη στην περιφέρεια της Αττικής και σε πολλούς δήμους της χώρας.

2. Όσον αφορά τις ευρωεκλογές, η πολιτική τους διάσταση αποκτά ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα και την ΕΕ. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα αναδεικνύεται πρώτη δύναμη αριστερό κόμμα, καθώς και στις ευρωεκλογές σε επίπεδο ΕΕ. Το γεγονός έχει μεγάλη σημασία, όταν σε συνθήκες αυξανόμενου «ευρωσκεπτικισμού» κυρίως από δεξιές και ακροδεξιές δυνάμεις, η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει τη γνήσια αριστερή εναλλακτική πολιτική για Ελλάδα και συνολικά για τις χώρες και τους λαούς της ΕΕ. Η εκλογική «έκρηξη» του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του 2012, συνέβαλε στη ριζοσπαστικοποίηση δυνάμεων της ευρωπαϊκής Αριστεράς, ενώ το «παράδειγμα» του φοβίζει τις κυρίαρχες ελίτ Βρυξελών και Βερολίνου. Γι' αυτό και οι πολύμορφες παρεμβάσεις κατά του ΣΥΡΙΖΑ για στήριξη των μνημονιακών πολιτικών και των εκφραστών τους.

3. Τα εκλογικά αποτελέσματα έδειξαν σημαντική αναδιάταξη των πολιτικών δυνάμεων. Η ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έχασαν σε σχέση με τον Ιούνιο ’12, πάνω από 11 ποσοστιαίες μονάδες. Αν μάλιστα γίνει αναγωγή σε επίπεδο εθνικών εκλογών, τότε έχουν χάσει και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Από την άλλη, ο ΣΥΡΙΖΑ παρ’ ότι αναδείχτηκε πρώτο κόμμα, δεν καρπώθηκε την απώλεια των κομμάτων της «συγκυβέρνησης», γεγονός που δείχνει, ότι πέρασε σε μεγάλο βαθμό η «κινδυνολογία». Από την άλλη πρέπει να προβληματίσει η καθήλωση των ποσοστών στα επίπεδα του Ιουνίου ’12. Προφανώς εκτός από τις οργανωτικές αδυναμίες, τη μικρή ακόμα γείωση του στην ελληνική κοινωνία, αρνητικό ρόλο έπαιξε το αδυνάτισμα του ριζοσπαστικού λόγου και δράσης στο διάστημα από τις εκλογές 2012 ως σήμερα.

4. Από την άλλη η αποδοκιμασία κατά των κομμάτων της «συγκυβέρνησης» σε μεγάλο βαθμό καρπώθηκαν τα «μικρότερα κόμματα» (θεωρία που ξαναζεστάθηκε έντεχνα), με ποικίλο πολιτικό προσανατολισμό. Κατ’ αρχήν ενισχύθηκε η Χ.Α., παρ’ ότι έχασε την αρχική της ορμή. Μεγάλες ευθύνες για την άνοδό της έχουν ΝΔ-ΠΑΣΟΚ λόγω των ακραίων μνημονιακών μέτρων και των αδιεξόδων που δημιουργούν σε λαϊκά στρώματα και δεύτερον διότι άφησαν ανενόχλητους ως πρόσφατα τους νεοναζί στην εγκληματική τους δράση οι οποίοι προβάλλουν ως αντισυστημική δύναμη ενώ στην ουσία αποτελούν μακρύ χέρι του συστήματος. Επίσης σημαντικό μέρος των «διαμαρτυρόμενων» ψηφοφόρων εγκλωβίστηκε στο «Ποτάμι» (πολιτικό ανάχωμα του κατεστημένου για αποτροπή καταφυγής στην Αριστερά). Επίσης μέρος των «απαγοητευμένων» αναζήτησε πολιτική έκφραση σε μικρότερα μορφώματα του «κατεστημένου», ενώ μικρό ποσοστό αριστερών ψηφοφόρων επέστρεψε στο ΚΚΕ. Τέλος η ΔΗΜΑΡ τέθηκε ουσιαστικά εκτός πολιτικού «παιγνιδιού», πληρώνοντας τις παλινδρομήσεις και λαθεμένες επιλογές της ηγεσίας της.

5. Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών παρουσιάζουν επίσης μεγάλο ενδιαφέρον και στις άλλες χώρες της ΕΕ. Ένα από τα χαρακτηριστικά τους ήταν κατ’ αρχήν το μεγάλο ποσοστό αποχής και δεύτερον η άνοδος των κομμάτων του «ευρωσκεπτικισμού» ποικίλης απόχρωσης (στη Γαλλία και Βρετανία ακροδεξιάς, στην Ιταλία κεντροαριστεράς, στη Γερμανία δεξιάς κλπ). Το μήνυμα είναι ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και ιδιαίτερα η ευρωζώνη με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που προωθεί, δεν έχει καμιά σχέση με το όραμα των λαών και εργαζόμενων της Ευρώπης. Αντίθετα το οικοδόμημα της ΟΝΕ εξελίσσεται σε μια ιδιόμορφη «φυλακή των λαών» με επικυριαρχία της Γερμανίας. Η ανάγκη ανατροπής και επαναθεμελίωσης του οράματος με όρους λαών και εργαζόμενων και σοσιαλιστικής προοπτικές, αποτελεί τον κοινό τόπο για τις δυνάμεις της ευρωπαϊκής αριστεράς, ενώ ανοιχτό παραμένει το πεδίο συζήτησης για τον ακριβή «οδικό χάρτη» πραγματοποίησης του.

6. Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις της επόμενης μέρας. Η αναντιστοιχία λαϊκής βούλησης και κυβερνητικής πολιτικής έχει γίνει προφανής. Η παρέμβαση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στον πρόεδρο Δημοκρατίας. για άμεση προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία, θα επιταχύνει τις πολιτικές εξελίξεις. Ασφαλώς οι αστικές δυνάμεις στη χώρα, θα αξιοποιήσουν το μικρό χρονικό διάστημα το πολύ ως τις αρχές του 2015 (εκλογή προέδρου Δημοκρατίας) να ξανακερδίσουν μέρος από το χαμένο έδαφος, με διάφορους ελιγμούς (ανασυγκρότηση κεντροαριστερών και άλλων μορφομάτων). Ωστόσο τα περιθώρια είναι αντικειμενικά περιορισμένα, γιατί η συνέχιση των μέτρων του Μνημονίου, η όξυνση των οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων, δεν αφήνει πολλά περιθώρια αναστροφής της κατάστασης.

7. Από την πλευρά του ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται να ενισχύσει την ριζοσπατικότητά του, να δυναμώσει την κινηματική του δράση και να αναλάβει πρωτοβουλίες δημιουργίας μετώπων κοινής πάλης με δυνάμεις της ευρύτερης αριστεράς και ριζοσπαστικής οικολογίας, ενισχύοντας ταυτόχρονα τη γείωση του στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα στα λαϊκά στρώματα που πλήττονται από τις μνημονιακές πολιτικές.

*Ο Γιάννης Τόλιος είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ.