Ο χιλιανός λαός δεν αντέχει άλλες συντάξεις πείνας

Η εξατομικευμένη κεφαλαιοποίηση συνταξιοδοτικών πόρων υπό τη διαχείριση ιδιωτικών εταιρειών αποτελεί μία από τις «εμπνεύσεις» των διαβόητων Chicago Boys.

Της Χριστίνας Πάντζου

[Πηγή: efsyn, 10/08/2016]

«Οι κατσαρόλες μας θα ηχήσουν ώς το Προεδρικό Μέγαρο Μονέδα». Με αυτό το σύνθημα απόψε στις 9.00 από άκρου εις άκρον της Χιλής, οι πολίτες θα διαμαρτυρηθούν για τις συντάξεις πείνας στις οποίες τους έχουν καταδικάσει οι ιδιωτικές εταιρείες που διαχειρίζονται τους συνταξιοδοτικούς τους πόρους.

Είναι η δεύτερη κινητοποίηση μετά τις μεγαλειώδεις διαδηλώσεις της 24ης Ιουλίου, όπου συμμετείχαν ένα εκατομμύριο άνθρωποι σε 40 πόλεις της χώρας. Ενα νέο δυναμικό κίνημα που έχει υποχρεώσει τους υποψηφίους για τις προεδρικές του 2017 να εντάξουν στην πολιτική ατζέντα το θέμα της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού.

Το ισχύουν σύστημα επιβλήθηκε το 1980 από τον δικτάτορα Πινοτσέτ, πιονέρο στην ιδιωτικοποίηση (και) της κοινωνικής ασφάλισης. Αντικατέστησε το διανεμητικό σύστημα με ένα εξατομικευμένο κεφαλαιοποιητικό υποχρεώνοντας τους εργαζομένους να καταθέτουν το 10% του μισθού τους σε ειδικό συνταξιοδοτικό λογαριασμό.

Ιδιωτικές εταιρείες διαχείρισης των συνταξιοδοτικών πόρων, γνωστές ως AFP, έναντι μιας επιπλέον προμήθειας που βαρύνει τον εργαζόμενο, κάνουν τα κερδοσκοπικά τους παιχνίδια με κάθε είδους χρηματοπιστωτικά προϊόντα, αποσπώντας κολοσσιαία κέρδη αλλά προσφέροντας στους πολίτες πενιχρές συντάξεις.

Οι διαμαρτυρίες γι' αυτό το απεχθές σύστημα έχουν ξεκινήσει εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο, αναγκάζοντας την κυβέρνηση της προέδρου Μπατσελέτ να συστήσει ειδική επιτροπή για το συνταξιοδοτικό, η οποία παρέδωσε τον Δεκέμβριο τις προτάσεις της και έκτοτε αναμένονται οι κυβερνητικές αποφάσεις.

Η σταγόνα ωστόσο που ξεχείλισε το ποτήρι της αγανάκτησης των πολιτών ήταν η αποκάλυψη, στις αρχές Ιουλίου, ότι η Μίριαμ Ολάτε, σύζυγος του σοσιαλιστή προέδρου της Βουλής, συνταξιοδοτήθηκε από τη στρατοχωροφυλακή με μηνιαία σύνταξη ύψους 7.900 δολαρίων.

Ενα ασύλληπτο ποσό, πολλώ δε μάλλον όταν η μέση σύνταξη που δίνουν οι AFP στους κοινούς θνητούς Χιλιανούς δεν ξεπερνά τα 300 δολάρια.

Η εξατομικευμένη κεφαλαιοποίηση συνταξιοδοτικών πόρων υπό τη διαχείριση ιδιωτικών εταιρειών αποτελεί μία από τις «εμπνεύσεις» των διαβόητων Chicago Boys, οι οποίοι υπαγόρευσαν τις οικονομικές πολιτικές της χούντας του Πινοτσέτ στο διάστημα 1973-1990.

Οι Chicago Boys ήταν μια ομάδα περίπου 25 Χιλιανών οικονομολόγων, που στα τέλη της δεκαετίας του '50, εν μέσω του ψυχρού πολέμου, έτυχε αδρών υποτροφιών από το Πανεπιστήμιο του Σικάγου για να σπουδάσει οικονομικά με τους γκουρού του νεοφιλελευθερισμού, Μίλτον Φρίντμαν και Αρνολντ Χάρμπεργκερ.

Λίγα χρόνια αργότερα ανέλαβαν τα ηνία της χώρας πλάι στους στρατιωτικούς και άλλαξαν τη μοίρα της Χιλής μεταμορφώνοντάς τη σε προπύργιο του νεοφιλελευθερισμού.

Ενας από τους Chicago Boys ήταν ο Χοσέ Πινιέρα (αδελφός του πρώην προέδρου της Χιλής, Σεμπαστιάν Πινιέρα, και κατηγορούμενος για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη διάρκεια της χούντας).

Ως υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλειας του Πινοτσέτ επέλεξε κυνικά την Πρωτομαγιά του 1980 για να ανακοινώσει την ιδιωτικοποίηση του συνταξιοδοτικού, επιχειρηματολογώντας πως είναι το καλύτερο σύστημα για «υψηλές αποδόσεις, άρα υψηλές συντάξεις».

Αυτό το «καλύτερο σύστημα» δεν ήταν αρκετά καλό για τους στρατιωτικούς και τα μέλη των δυνάμεων ασφαλείας, που εξαιρέθηκαν από την ιδιωτική συνταξιοδότηση και διατήρησαν τη διανεμητική δημόσια σύνταξη και ποσοστά αναπλήρωσης που συχνά ξεπερνούν το 80%.

Αντίθετα, με την ιδιωτική συνταξιοδότηση που επιβλήθηκε στους υπόλοιπους Χιλιανούς, ένα 50% όσων συνταξιοδοτούνται έπειτα από 30 χρόνια δουλειάς, παίρνουν ως σύνταξη ποσό ίσο με μόλις το 22% του μισθού τους.

Ολα αυτά ενώ, σύμφωνα με το ερευνητικό Ιδρυμα Sol, τα κέρδη των AFP το 2015 αυξήθηκαν κατά 68% σε σχέση με το 2014 και τα τελευταία 25 χρόνια έχουν αποδώσει σε συντάξεις μόνο το ένα τρίτο από τα τεράστια κέρδη τους.

Κι όμως, αυτές οι εταιρείες που για κάθε 3 πέσος που συνεισφέρει ένας εργαζόμενος καρπώνονται άμεσα το ένα, τον Ιούνιο ανακοίνωσαν μία ακόμη μείωση των συντάξεων κατά 2% με το επιχείρημα πως «οι Χιλιανοί ζουν πολλά χρόνια».

Επειτα από τις μαζικές κινητοποιήσεις των αγανακτισμένων, όπως αποκαλείται το κίνημα «NO+AFP» (Τέλος στις AFP), η πρόεδρος Μπατσελέτ μίλησε μεν για την πρόκληση «να εγγυηθεί η κυβέρνηση συντάξεις δίκαιες και αξιοπρεπείς, που να ανακλούν τον εργασιακό κόπο τόσων ετών», απέκλεισε δε την επιστροφή σε ένα διανεμητικό σύστημα και έκανε λόγο για τη δημιουργία μιας κρατικής AFP που θα διαχειρίζεται καλύτερα τα χρήματα των εργαζομένων.

«Η κυβέρνηση κωφεύει υπό την πίεση και τα συμφέροντα όσων δεν θέλουν να χάσουν τη χρήση και κατάχρηση των πόρων μας. Μια κρατική διαχειριστική εταιρεία θα λειτουργεί όπως και οι ιδιωτικές, με εξατομικευμένη κεφαλαιοποίηση και ρισκάροντας τις αποταμιεύσεις μας σε χρηματοπιστωτικά παιχνίδια των παγκόσμιων αγορών», κατήγγειλε το συντονιστικό του κινήματος, προειδοποιώντας:

«Γι’ αυτό οργανώσαμε την αποψινή διαδήλωση της κατσαρόλας. Γι' αυτό στις 21 Αυγούστου καλούμε σε νέα διαδήλωση και πορεία διαμαρτυρίας. Γι' αυτό αν δεν εισακουστούμε ετοιμάζουμε γενική απεργία στις 4 Νοεμβρίου.

»Θα είμαστε όλο και περισσότεροι σε ολόκληρη τη χώρα και δεν θα μπορέσουν να μας κάνουν να σωπάσουμε έως ότου κατακτήσουμε ένα συνταξιοδοτικό σύστημα αλληλέγγυας διανομής, που θα χρηματοδοτείται από τα τρία μέρη (εργοδότες-εργαζόμενοι-κράτος) και θα διαχειρίζεται ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός».